Haar eerste Paralympische Spelen zijn een succes: dinsdag voegde sprinter Kimberly Alkemade nog een medaille toe aan haar verzameling, Tori Bowie overlijdt op 32-jarige leeftijd. RW's André van Kats sprak haar in de lente van 2020 over haar voorbereiding voor de Spelen, voor een verhaal in ons magazine. Lees hieronder over de weg die Alkemade aflegde, voordat ze het Paralympische podium bekom.
Aan tafel in de kantine van deAmsterdamse sportclub Only Friends spreidt Kimberly Alkemade (29) haararmen en sluit haar ogen. Zo zag het er ongeveer uit, zegt ze, toen ze als kleinkind rondrende op straat en zich inbeeldde dat ze een vogel was. De sprintster, die in november vorig jaar zilver (200 meter) en brons (100 meter) won op de WK para-atletiek, hoeft maar even in haar geheugen te graven om het wonderlijke gevoel van vrijheid weer naar boven te halen. ‘Ik heb altijd iets met vogels en vliegen gehad,’ zegt ze. ‘Soms klom ik in een boom en deed net alsof ik eruit vloog. Het fascineerde me.’
Kimberly's jeugd en de reden van haar prothese
Het zijn herinneringen aan eenjeugd die lange tijd gelukkig is, tot dat ene moment in 1998dat haar leven op z’n kop zette. Met haarfamilie in de bus op weg naar vakantie-bestemming Spanje valt de chauffeur achter het stuur in slaap. Hij rijdt in op de staart van
een file. Haar vader en haar broers raken slechts lichtgewond, maar de achtjarige Kimberly wordt door de voorruit de bus uitgeslingerd. Met de traumahelikopter wordt ze naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis gebracht, waar de artsen een klein wonder verrichten door haar in leven te houden. Ze verliest haar linkeronderbeen. Als ze natwee dagen in coma bij kennis komt, hoort ze dat haar moeder het ongeluk niet heeft overleefd.
Bewegingsvrijheid terug door de blade
Naast haar, tegen de tafel leunend, staat deze ochtend de blade waarop ze even eerder speciaal voor de fotograaf nog een klein stukje over de aangrenzende atletiekbaan heeft gelopen. Die blade, een onderbeenprothese voor haar linkerbeen met een carbonplaat aan de onderkant, verwisselde ze daarna voor haar dagelijkse prothese, waarmee ze gewoon in eenschoen kan staan. De sportprothese stelde haar in 2017 in staat om ineens weer volop te bewegen, terwijl sporten tot dan toe nooit een optie was met haar dagelijkse prothese.
Pas toen ze bij ‘prothese koning’ Frank Jol terechtkwam, leerde ze nieuwe mogelijkheden kennen. ‘Door die blade heb ik mijn fysieke talenten ontdekt,’ zegt ze. ‘Al toen ik voor het eerst sprintjes ging trekken, kreeg ik direct weer het gevoel van vliegen en snelheid, van vrij zijn. Ik wist gelijk dat ik daar iets mee moest doen.’ Het gevoel van vrijheid was Alkemade tot dat moment lange tijd kwijt geweest. Na het ongeluk volgde een lange periode van herstellen, rouwen en verwerken. Alkemade was onzeker, wilde als puber haar prothese en haar littekens zoveel mogelijk verborgen houden onder lange kleding.
Op zoek naar zingeving
Ze was bovendien lange tijd zoekende naar zingeving in het leven. Van haar vader kreeg ze de bijnaam ‘de fladderaar’, omdat ze nooit eens afmaakte waar ze aan begon. Of ze nu een opleiding pedagogisch werk deed, op reis ging om vrijwilligerswerk te doen in een weeshuis, aan de slag ging als begeleider van mensen met een handicap
of aan een opleiding sociale studies begon: nergens vond ze de voldoening waar ze naar zocht. ‘Door de jaren heen merkte ik dat het ongeluk me bleef achtervolgen,’ zegt ze. ‘Ik had het idee dat ik iets met m’n verhaal moest doen, vanuit de gedachte om mensen te helpen en op die manier van m’n beperking mijn kracht te maken, maar ik wist alleen niet hoe.’
Je noemt jouw blade ‘de sleutel’ die nieuwe deuren voor je opende. Maar uiteindelijk moest je zelf de grootste omslag maken.
‘Ja, met de blade heb ik eenhulpmiddel gekregen waardoor ik mezelf verder heb kunnen ontwikkelen. Ik kreeg meer vertrouwen, ging beter in m’n vel zitten, werd fitter. Ik ging hardlopen en al vrij snel toewerken naar een vijf kilometer-wedstrijd.Die liep ik in een half uur. Het was fantastisch om naar een doel toe te werken, mezelf tegen te komen en toch weer door te gaan.’
Hoe kijk je nu terug op de negentien jaar voordat je de blade kreeg? Is het met het oog op je sportcarrière verloren tijd geweest, of heb je die periode nodig gehad om jouw weg te vinden?
‘Het is goed geweest hoe het is gegaan. Ik heb die tijd nodig gehad, ook in het kader van mijn eigen sociaal-emotionele ontwikkeling. Ik leerde mensen kennen, ging met vrienden op stap, naar festivals, kwam mezelf tegen. Daardoor voelde ik me een stuk zekerder toen ik met topsport begon dan in de jaren daarvoor. Het kost me bijvoorbeeld steeds minder moeite om los te laten wat mensen over mij zeggen of van mij vinden. Het heeft even geduurd omdat te bereiken.’
Van een leven waarin sport amper een rol speelde, heb je je in een paar jaar tijd ontwikkeld tot wereldtop in jouw tak van atletiek. Hoe groot was die stap voor jou?
‘De laatste twee jaar zijn een achtbaan geweest. Soms moest ik echt een moment rustvoor mezelf pakken om even van het uitzicht te genieten en te beseffen wat er allemaal aan de hand was. Ik heb ook een sportpsycholoog ingeschakeld, omdat ik merkte dat er veel op me af kwam. Oude gewoontes moest ik losla-ten en veranderen naar iets nieuws. Dankzij topsport heb ik geleerd om bewuster met mijnenergie om te gaan. Ik dacht daar voorheen nooit over na, kwam uit een leven van lange leve de lol. Ik werkte in de zorg. Daar is geen structuur, want je werkt onregelmatig. Nu is er juist veel structuur en daar kan ik steeds mee omgaan.’
Ben je nog steeds ‘de fladderaar’ volgens je vader?
‘Ja, al ziet hij ook dat ik veranderd ben. Hij zegt: je zet nu eindelijk ergens je tanden in en laat niet meer los. Tegelijkertijd ben ik nog steeds een fladderaar, in de zin dat ik vrij ben, ook in m’n hoofd. Ik denk dat ik dat vrij zijn altijd al een beetje in me had, maar dat het is versterkt door topsport. Voor mijngevoel is daardoor alles op z’n plek gevallen.’
Je vader was met je mee naar Dubai, waar hij je zilver en brons zag winnen op de WK.Hoe was dat voor hem? ‘Heel emotioneel.Hij heeft me in het ziekenhuis gezien toen ik voor m’n leven moest vechten, het verlies van ons mam dat erbij kwam. Nu zag hij me op de WK en dacht: wat is hier aan de hand? Soms is alles wat er nu gebeurt met mij niet te bevatten voor hem.’
Denk je zelf rond wedstrijden veel aan je moeder?
‘Ja, meestal als ik over de finish ben gekomen. Dan baal ik ervan dat ze er niet bij kan zijn en voel ik de emoties die daarmee gepaard gaan. Natuurlijk is het lang geleden dat ze overleden is en dat heeft een plek gekregen, maar op speciale momenten in mijn leven komt het gemis extra naar boven.’
Hoe verklaar je zelf dat je in korte tijdzulke grote stappen hebt gezet?
‘Ik heb een team om me heen verzameld zodat ik de beste versie van mezelf kan zijn. Ik zit in een stabiele relatie, woon samen, met twee honden erbij. Die honden zorgen voor ontspanning, ik vind het lekker om met ze te wandelen in de natuur. Mijn partner heeft in mijn eerste jaar als atleet financieel de kar getrokken, zodat ik fulltime voor de sport kon gaan, en heeft me daarnaast altijd gesteund. Dat het zo snel is gegaan, komt voornamelijk door liefde.’
Niet iedereen die in een liefdevolle omgeving leeft, ontwikkelt zich zo snel als topsporter.
‘Ik geloof wel dat ik geboren ben om hard te lopen. Ik denk alleen dat ik het nooit had geweten als ik twee benen had gehad. Misschien was ik dan wel op ballet gegaan.’
Zit er nog veel rek in je prestaties? ‘Ja, er is nog veel ruimte voor verbetering.Gedurende mijn training worden mijn tij-den gemeten, daaraan zie ik dat ik stappen blijf maken. Dat komt ook doordat ik nog maar kort bezig ben met topsport en nog niet zo lang train. Ik zit nog steeds in de fase van de grote stappen.’ De kans is groot dat je komende zomer mag uitkomen op de ParalympischeSpelen in Tokio. Met welk doel leef je daarnaartoe? ‘Ik wil daar de snelste versie van mezelf laten zien.’
