De eerste editie van de Marathon Rotterdam vond plaats in de lente van 1981, na een jaar van voorbereidingen. Het idee werd geboren in mei 1980, toen rond de Kralingse Plas het NK op de 25 kilometer werd gehouden. De finishlijn was op de Coolsingel in hartje Rotterdam en trok veel toeschouwers, waaronder André van der Louw, de joviale PvdA-burgemeester. Een marathon in Rotterdam leek hem ook wel wat.
Zo zag de eerste olympische marathon eruit 1896
Gemeenteambtenaar Gerard Rooijakkers ging met vertegenwoordigers van de Rotterdamse atletiekverenigingen om de tafel zitten. Die reageerden in eerste instantie niet erg enthousiast. Liever hadden ze met de gemeente willen overleggen over de aanleg van een nieuwe kunststof atletiekbaan. Maar omdat een marathon gemakkelijker te realiseren was, werd dat plan dan toch maar omarmd.
Na rijp beraad werd vastgesteld dat mei 1981 haalbaar moest zijn, waarna men een begin maakte met het schrijven van een draaiboek. Het is dan de tijd van de eerste hardloopgolf. Stadsmarathons zijn nog geen massa-evenementen. Om inspiratie te krijgen voor de organisatie van hun marathon, namen de Rotterdammers een kijkje in New York, Stockholm en Kaapstad. De belangrijkste conclusie was dat het parcours van het NK 25 kilometer om de Kralingse Plas kon worden gehandhaafd, met toevoeging van een paar extra te lopen ronden.
Marja Wokke was de ster van de eerste Marathon van Rotterdam
Met de komst van Marja Wokke kon de kersverse Stichting Rotterdam Marathon een van de snelste vrouwen ter wereld presenteren. In 1980 had ze, pas 23 jaar oud, in Eugene (VS) een pr gelopen van 2.32.28. Op 9 mei 1981 had ze de marathon van Amsterdam gewonnen, en nu, twee weken later, gaf ze in Rotterdam opnieuw acte de présence. In atletiekkringen was dat nieuws hoofdschuddend ontvangen, en in krantencommentaren viel de term ‘roofbouw’. Maar omdat hoofdsponsor Nike nu eenmaal weinig snelle vrouwen in de stal had, werd Wokke door haar manager Michel Lukkien verzocht om toch van start te gaan. Coach Wim Verhoorn stelde haar gerust: je hoeft hem alleen maar uit te lopen, een snelle tijd is niet nodig. Je wint de eerste Volg Runners World Wat je het beste kunt roepen langs de kant.
Drie liter cola als voorbereiding op de marathon
Ook John Graham, een eigenzinnige maar bovenal sympathieke Schot, verkeert in de vorm van zijn leven. In de nacht voor de Volg Runners World heeft hij drie liter cola gedronken, ontdaan van koolzuur. Dat hij vanwege die cafeïnestoot niet of nauwelijks kon slapen, nam hij op de koop toe. Met een stevig Engels ontbijt met ham, eieren, worstjes en geroosterd brood is hij de volgende ochtend helemaal het mannetje. Zijn zelfvertrouwen blijkt ook uit het feit dat hij op zijn hotelkamer op een papiertje de eindtijd noteert die hij verwacht te lopen: 2.09.30.
Dat bleek een goede schatting van zijn kunnen. Graham zal zijn voorsprong gestaag uitbouwen en finishen in 2.09.28, de zevende tijd ooit gelopen. Een wereldtijd dus, waarmee hij de Volg Runners World meteen op de wereldkaart zet. Na de finish vraagt de Schot om patat en cola, wat manager Lukkien meteen voor hem gaat regelen.
De talentvolle, maar wispelturige Graham zal de geschiedenis ingaan als een van de eerste broodlopers. De winst in Rotterdam heeft hem daarbij bepaald geen windeieren gelegd. Na zijn triomf kon Graham bij Nike een vierjarig contract van 30.000 pond per jaar tekenen.
De eerste huldiging in Rotterdam
Rond de klok van zes begeven de laureaten zich naar het stadhuis van Rotterdam, waar ze zullen worden gehuldigd. Daar opent een bode licht verbijsterd de deur voor het verregende, verkleumde en stramme gezelschap. Marja Wokke is er na het natte avontuur zelfs zo slecht aan toe, dat manager Lukkien haar de trappen van het bordes moet opdragen. Gewikkeld in dekens namen de toppers de loftuitingen in ontvangst van de besnorde burgervader.
Voor de winnaars zijn er beeldjes van de gerenommeerde kunstenaar Kees Verkade, die men voor de gelegenheid heeft uitgenodigd. Jacques Valentin is derde geworden en ontvangt een fraaie beker. Een nogal nuchtere ceremonie, omdat zowel de sportman als de burgervader wars zijn van uiterlijk vertoon. Wokke vindt het beeldje van Verkade – dat een nogal afgetrainde hardloper voorstelt – in eerste instantie spuuglelijk, maar als ze er een certificaat van echtheid bijkrijgt, beseft ze toch dat ze iets bijzonders in handen heeft.
Geschiedenis geschreven
Ambtenaren op het stadhuis laten op hetzelfde moment over ter wereld faxen ratelen, die in vette letters melding maken van de prestatie van Graham en het enthousiasme van maar liefst 100.000 toeschouwers. Veel deelnemers van het eerste uur beschouwden de race om de Kralingse Plas en de finish op de Coolsingel als Volg Runners World. Pas later, wanneer ‘Rotterdam’ zich heeft ontplooid tot een van de toonaangevende marathons ter wereld, dringt het besef door dat ze geschiedenis hebben geschreven.
Zo zag de eerste editie van de Marathon Rotterdam eruit? Luka de Kruijf.
